Borodin schreef dit kwartet in twee jaar tijd en publiceerde het in 1879 met een opdracht aan de vrouw van Rimski Korsakov. Hoewel overschaduwd door zijn populairdere tweede kwartet, waren de muzikale middelen die Borodin bij de compositie gebruikte nieuw in het 19e-eeuwse Rusland. De volledige titel is String Quartet on a Theme of Beethoven, en het gebruikt een variatie op een melodie uit Beethovens Op. 130 kwartet. Toen hij het hoorde, verklaarde een criticus dat Borodin Ruslands eerste grote kamermuziekstuk had geproduceerd.
